Robots die sneller, slimmer en sterker zijn dan de mens: over tien jaar zien we ze veel meer in de publieke ruimte. Hoe kijken we naar hun komst? In kader van ons onderzoek naar acceptatie van robots onderzochten theatergezelschap Ulrike Quade Company en YES!Delft de relatie tussen mensen en robots door het gebruik van theater. Dit resulteerde in een voorstelling op 13 december 2024.
De robothond Spot is een online beroemdheid. Video’s waarop de robot danst zijn miljoenen keren bekeken op YouTube. Spot is heup hoog, heeft hypersensitieve sensoren, (infrarood)camera’s en vier ranke poten waarmee het soepel beweegt over de meest oneffen oppervlakten.
Over tien jaar weten we niet beter. Dan lopen deze gele robothonden en soortgelijken steeds vaker in het straatbeeld rond. Klaar om de mens te assisteren. Ze maken binnen enkele seconden een 3D-kaart van een gebied, evacueren mensen uit een brandend of ingestort gebouw en houden de veiligheid op straat in de gaten.
Acceptatie door het publiek
Maar op dit moment kijken de meeste mensen raar op als Spot langsloopt. En ook vinden best veel mensen Spot nog eng, of vragen ze zich af of hij niet gevaarlijk is. Vandaar doet YES!Delft voor Region of the Future onderzoek naar de toepassing en acceptatie van robots in de openbare ruimte. In eerder onderzoek bleek al dat het publiek robots minder eng of bijzonder vindt als duidelijk is wat de taak van robots is. Een robot die het gras maait of een pakketje brengt: dat is gewoon 'logisch'. Toen we onderzoek deden naar welke taken niet door een robot gedaan konden worden, werd kunst en theater genoemd. "Want kunst en theater zijn voor mensen". Dat deed ons juist besluiten om te experimenteren met Spot in het theater, en gelukkig was Ulrike Quade Company (als expert in de combinatie van technologie en theater) enthousiast voor een samenwerking.
Voorstelling Spot x Kafka
Spot x Kafka brengt de wereld van de robot technologieën kunst dichter bij elkaar. Ulrike Quade Company werkt al jaren met vernieuwende technologieën en de maatschappelijke impact hiervan, waarin ze verschillende toekomstscenario’s schetsen. Nieuwsgierig naar wat er gebeurt als je objecten tot leven wekt. “Het theater is de ultieme testplek voor vraagstukken uit de samenleving”, zegt Suze van Miltenburg. “Hier kun je ideeën toetsen waar de maatschappij misschien nog niet klaar voor is of vragen bespreken waar we nog geen antwoorden op hebben.”
Publiek verrast
Het publiek was verrast door het feit dat een robot in het theater mee kan spelen tussen de mensen. Het voelde nog niet helemaal vertrouwd, gaven diverse bezoekers aan. Logisch ook omdat het zo ongewoon is. En ook hier was de functionele toepassing belangrijk. Zodra duidelijk werd wat Spot kon, waarom hij meedeed, en wat de relatie tussen Spot en de menselijke acteurs waren: toen voelde het logisch. Daarmee werd de conclusie uit het eerder onderzoek bevestigd: geef de robot een afgebakende taak en het publiek zal hem accepteren.
